Birbirinden güzel koku, tat ve aromalarıyla pek çoğumuzun vazgeçilmezi olan çay, soğuk kış günlerinde içimizi, kalbimizi ve sohbetlerimizi de ısıtır. Peki siz çay sever misiniz? Çayınızı nasıl alırsınız: İnce belli bardakta demli bir Türk çayı, seramik demlikte bitki çayı ya da cam potta aromatik bir kış çayı…
İYİ ÇAY DEMLEMENİN PÜF NOKTALARI
- İyi bir çay için üç şey gerekli: Su, çay ve çay takımı… Çay ne denli iyiyse, sert ve kireçli suya karşı o denli hassas bir tepki gösterir. Çayın Kültür Tarihi kitabının yazarı Stephan Reimertz, dördüncü unsur olarak havayı ekliyor.
- Çayın aromasını tam olarak yansıtması için en ideal malzeme porselen demlik. Toprak, porselen ya da cam demlik tercih edin.
- Çayı, bekletilmiş suyla demlemeyin. Taze ve yumuşak su kullanın. Kaynayıp soğumuş suyu tekrar kaynatarak çay demlemeyin.
- Her bardak için bir çay kaşığı dolusu (ya da kişi başı bir tatlı kaşığı) çay demliğe koyarak ılık su ile yıkayın.
- Çayın demlenme süresi siyah çayda, 10-15 dakikadır, ancak çayın cinsine göre Türk çaylarında bu süre 20 dakikaya kadar çıkabiliyor.
- Demlenmeden sonra, dem ile posayı birbirinden ayırın.
- Demlediğiniz çayı, yarım saat içerisinde tüketin. Uzun süre bekletilen çayda dem ağırlaşır ve faydalı madde bakımından fakirleşir.
- Beyaz çay demlenirken su sıcaklığı 70-75 derece, demlenme süresi 3-4 dakika olmalı.
- Yeşil çay demlenirken, su sıcaklığı 75-85 derece, demlenme süresi ise 3 dakika olmalı.
DOĞRU OLAN ÇAYI YAKMADAN DEMLEMEK
Çaydanlıktaki su kaynatılırken içi boş demliği de çaydanlığın üzerine koyarak ısıtın. Su kaynadıktan sonra ocağın altını kapatın ya da çaydanlığı ateşten uzaklaştırın. Suyun kaynaması oksijen kaybına sebep olduğu için uzun süre kaynamış suyla çay demlenmesi işin uzmanları tarafından tavsiye edilmiyor. Su kaynadıktan sonra çaydanlığı ateşten alıp 3-4 dakika bekletin ve suyun ısının düşmesini bekleyin. Su ısısının düşürülmesi iyi çay demlemenin püf noktalarından biridir. Kaynayan suyla demlendiğinde çay haşlanır ve aromasını kaybeder. Dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta, çayı demlerken suyu yüksek mesafeden hava ile temas sağlayarak çayın üzerine dökmek. Hâlâ sıcak olan suyu demliğin tek bir noktasından (üzerinde gezdirmeden) dökerek demleyin, çayın haşlanmasını engellemiş olursunuz. Çayı demledikten sonra, demliği çaydanlığın üzerine oturtun ve kısık ateşte 1215 dakika bekleyin. Çayın demlenme süresince aynı ısıda (75-85 derece) kalmasına da dikkat edin.
ÇAYI NASIL SAKLAMALI?
- Dökme çayı sıcak ve nemli ortamlardan uzak tutun. Güneş görmeyecek şekilde, koyu renkli ve hava almaz bir kap içinde saklamak en iyisi. Kokulardan etkilenmeyecek şekilde muhafaza edin. Çay keskin kokuları içine çeker, bu da kendi aromasının bozulmasına sebep olur.
- Demliği deterjanla yıkamayıp sadece sıcak suyla temizlemek de çay uzmanlarının önerilerinden.
- Çay, harici kokuları içine çektiği için, aynı demlikte farklı çayları demlemeyin. Mümkünse bitki çayları ile siyah çay için farklı demlikler kullanın.
Bunları biliyor musunuz?
- Çayın flavonoid içeriği,çayın çeşidine (kafeinsiz, poşet, demleme) ve hazırlama şekline (sıcaklık, süre, miktar) bağlıdır.
- Kafeinsiz çayda flavonoidler daha az miktarda bulunur.
- Flavonoid içeriği en yüksek çay, demlenmiş sıcak çaydır.
- Çaya süt veya soğuk su eklenmesi flavonoid oranını azaltır.
- Düzenli çay içenler, almaları gereken flavonoidlerin yaklaşık % 80’ini çaydan karşılayabilirler.
- Beyaz çay, en yüksek antioksidan flavonid miktarına sahiptir.
- Siyah çaydaki kafein oranı yeşil ve beyaz çaydan daha yüksektir.
- Stresin doğal panzehiri olan ve belleği koruyan theanin, çayda bol miktarda bulunur.
Paşabahçe. 
Teavana Hibiscus çayı, Starbucks. 
Zen Seramik.
HAZIRLAYAN SEVDA BARANDIR SUNGURTEKİN
