Karmaşık kent yaşamı, yoğun betonlaşma ve depremler sebebiyle değişen yaşam kriterlerinin sonucunda daha sıcak baktığımız kompakt, konfor odaklı ve çevreci küçük evler hakkında merak edilenleri bir araya getirdik.
Hazırlayan: Pelin Özkul
Son yıllarda yaşanan pandemi, ülkemizi sarsan depremler ve gittikçe yükselen konut fiyatları müstakil mobil yaşamı çok daha cazip hale getirdi. Bir çoğumuz küçük ama işlevsel evlerde yaşama fikrine çoktan alışmaya başladık bile. Çekirdek aileniz ile sade bir yaşam sürmek, eylemlerden çok yaşam tarzı ile ilgili bir durum. Güvenli bir yaşam da sunan tiny house’lar kimimize bir mülk alıp borçlanmadan rahat bir hayatı devam ettirme, kimimize ise mevcut bir evin boyutunu, işlevini ve yerini değiştirebilme yani mobil olma özgürlüğü tanıyor. Peki bu noktada nasıl karar vermeli, işe nereden başlamalı ve karar verirken nelere dikkat etmelisiniz?
TINY HOUSE KONSEPTİ NEDİR?
Tiny house yani mini ev konsepti 2008-2012 küresel ekonomik kriz sırasında batı ülkelerinde gelişmeye başlayan, küçük evlerde, az bütçe ile ve çevreye daha az zarar vererek yaşama fikri olarak biliniyor. Basit ve sade bir hayat sürdürmeyi tercih edenlerin benimsediği yaşam biçimi olan tiny house yaşamı şimdilerde mimari çözümler, yeni ürün tasarımları ile birlikte daha geniş ve toplumsal bir harekete dönüşüyor. Doğayla dost, çevreci bir yaşam sürmek isteyenlerin tercihi; çok işlevsel ve içinde atıl alan barındırmayan, sabit ya da mobil seçenekli, 10 metrekare ile 30 metrekare arasındaki küçük evlere tiny house konsepti deniyor.
Yatak odası, mutfak, banyo ve oturma odası gibi geleneksel bir evden beklenilen her şeyi sunan bu evlerde, her öğe belirli bir amaca göre yerleştiriliyor. İhtiyaç olmayan, kullanılmayan hiçbir şeyin yeri olmadığı tiny house’lar karayolları yönetmeliğine göre yaklaşık 20 m2 taban kullanım alanına sahip.
İŞE NEREDEN VE NASIL BAŞLAMALI?
İnce eleyip sık dokudunuz ve tiny house yaşamının size uygun olduğuna karar verdiniz. Peki işe nereden başlamak ve nasıl bir yol çizmek lazım? Öncelikle evinizi kendiniz oluşturmak mı yoksa profesyonel bir destekle ilerleyerek hazır almak mı istiyorsunuz, buna karar vermelisiniz. Sonrasında ise dış etmenlere dayanıklı malzeme seçimi, yalıtım, tesisat, su giderleri ve içini planlamak geliyor. Bu konseptin kilit noktası tüm ailenin rahatça kullanacağı doğru tasarımı bulmak. Ayrıca hafif, dayanıklı ve yapım aşamasında çevreci bir yaşam felsefesine sahip, işlevsel malzemeler kullanılmasına özen göstermekte fayda var. Tercihe göre dilediğiniz yere taşınabilir tekerlekli bir model veya ayaklar üstünde sabit seçeneklere yönelebilirsiniz. Çoğu bağımsız, mobil yapılar olsa da uzun süreli park ederek sabit bir yaşam sürmek de mümkün.
UZMAN GÖRÜŞÜ: MALZEMEDEN TASARIMA…
“Tiny house’lar ahşap, paslanmaz çelik ve galvaniz olarak üç farklı tipte olabiliyor. Ahşap daha hafif olsa da yüksek maliyet ve uzmanlık gerektirdiğinden sık rastlanmıyor. Çelik strüktürde profiller kaynak yöntemi ile tutturulur. Galvanizde ise önceden belirlenmiş parçalar vida ile birbirine bağlanır. Bu sistem nemli bölgelerde tercih edilebilir ama hareket halindeyken esneme yapabilir. Tiny house’larda yapının şasisine de dikkat edin. Mobil evlerde hareketten kaynaklı kılcal çatlaklar oluşabilir. Bu yüzden su yalıtımı çok önemli. Cephede ve çatıda kenet sistemli kaplama su yalıtımını destekler ama sık yağmur alan bölgelerde, su tahliyesi yoksa her zaman risk var. İç duvarlarda çatlamalar yüzünden alçıyı tavsiye etmiyorum. Hafif, esnek ve sağlam huş marin kontrplak kullanılabilir. Mobil evlerde yat ve karavanlara özel ürünler ile mobilyaların zarar görmesini önleyin.”
Y. Mimar Can Küccük, KüccüK Architects
SABİT Mİ? MOBİL Mİ?
Sabit tiny house: Aslında prefabrik yapı türlerinden olan tiny house’u ayıran nokta karavan gibi her yere taşınabilmesi. Sabit bir ev tercihiniz varsa önce belediyeden gerekli izinleri almalısınız. Sonrasında evin konstürksiyonu, yalıtım malzemeleri, çatı, duvar, zemin izolasyonu belirleniyor ve plana göre evin temeli atılıp temiz su, atık su, klozet banyo gibi tesisatların yeri hazırlanıyor. Evin duracağı coğrafi konuma göre çatı üçgen veya düz olabiliyor. Son olarak elektrik ve su tesisatı döşeniyor ve yaşam başlıyor.
Mobil tiny house: Bir çekici vasıtasıyla taşınabilen, tekerlekli ev ya da karavan olarak da adlandırılan bu ev modeli, bir tır ya da kamyon üzerine inşa edileceği gibi römork gibi de imal edilebiliyor. Bir arsa üzerine konut gibi yapılan sabit tiny house’tan farkı dilediğiniz yere gitme ve özgürce tatil imkanı sunması.
BÜTÇEYİ NASIL BELİRLEMELİ?
Bütçe skalası seçeceğiniz tasarımın planına, metrekaresine, cephe ve çatı malzeme ve kalitesine göre farklılık gösteriyor. Arsa fiyatları ise bölgeye, büyüklüğe, imarlı ya da imarsız durumuna, kiralama ya da satın alma tercihlerine göre değişiyor. Eğer tiny house projenizi kendiniz yapmak istiyorsanız, bu daha uygun maliyetli bir seçenek. Sabit modellerde ev maliyetine konumlanacağı arazi ve kullanım izinleri maliyeti ekleniyor; mobil seçeneklerde ise karayollarında seyahat edebilmesi için plaka ve ruhsat bedelleri ilave oluyor. Elektrik ve su tesisatı, jeneratör, atık ve temiz su depoları, izolasyon, ısı yalıtım gibi yapısal detaylar; işlevsel mobilyalar ve dekorasyon ürünleri de nihai maliyeti etkiliyor. Günümüz koşullarında, döviz artışlarını da göz önünde alırsak tiny yaşamın 25.000 ile 50.000 Dolar arasında değişen bir maliyet tablosu var.
BAKIM NASIL OLMALI?
Uzun süre yağış alan bölgelerde, çatıda küçük su birikintileri oluşabilir. Bunun önüne geçmek için düzenli olarak çatı bakımı yapılmalı. Kış aylarında, küçük evinizin doğanın içinde olduğunu hesaba katarak boruları donmaya karşı koruma altına almalısınız.
Tiny house, küçük bir yapı olduğu için su kaynattığınızda, duş aldığınızda ya da soba yaktığınızda doğru havalandırma yoksa içeride oluşan nem, uzun süre havalandırmadığınızda, ahşap yüzeylerin zarar görmesine neden olabilir. Ani değişen hava koşulları, yağışlar, dış cephe kaplamasını zamanla aşındırabilir. Bu nedenle dış cepheyi belirli aralıklarla kontrol ettirip, bakımını yaptırmayı ihmal etmeyin.
AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Avantajları:
- Yüzde 100 geri dönüştürülebilir ürünlerden üretilmesi.
- Ağırlıklı ahşap olduğu için organik, çevreci ve doğal bir yaşam sunması.
- Çevreye zarar vermeden geçici yaşam alanları oluşturması.
- Doğal tasarımları sayesinde çevre ile uyumlu olması.
- Doğru ürünler ile ekonomik, uzun ömürlü ve yenilenebilir özellikte olması.
- Mobil evlerin birçok farklı coğrafyada konforla yaşamaya imkan tanıması.
Dezavantajları:
- Klasik yaşam biçiminizden farklı ve büyük ölçüde değişiklikler yapmanız gerekebilir.
- Dekore ederken tercihlerin sınırlanabilmesi.
- Koku ve havalandırma yönetimi açısından kullanıcıları zorlayabilir.
- Kalabalık ve çocuklu aileler, sık misafir ağırlayanlar ya da evcil hayvanlarıyla birlikte yaşayanlar için küçük olabilir ve yeterinci konforlu olmayabilir.
UZMAN GÖRÜŞÜ: NEYE GÖRE TERCİH EDİLMELİ?
“Mobil tiny house’un mutlaka karavan ruhsatı da olmalı. Eğer yoksa 750 kg altı O1 belgeli olacak şekilde üretilen modellere yönelin. Her yıl Tüvtürk muayene zorunluluğu olan mobil ev üretimleri de karayollarına uygun malzeme ve işçilikte olmak zorunda. Mobil ya da sabit ürünlerin tercih edilmesi park edilecek arazi ile ilgili. Mobil evler karavan sınıfı olduğundan kamping alanları ve özel arazilere park edebilir. Sabit evlerse imar yönetmeliklerine bağlı ruhsatlı ve iskanlı şekilde üretilmeli. Yani mobil ürünlere taşıt, sabit ürünlere yapı demek doğru bir tanımlama. Kalıcı tiny house’lar yönetmelik gereği minimum mekan standartlarında olmalı. Aynı şekilde tiny house konseptli otel/evler de turizm ve imar yönetmeliklerine uygun olmalı. Kısaca, mobil ya da sabit ürün seçimi kullanım amacına, araziye ve bütçeye göre yapılmalı.”
Pelin Düştegör, Yüksek Mimar, Casa Lokomotif Sahibi
Çatalca’da Bir Tiny House…. İçini Birlikte Gezelim
Tiny House Ev Turu: Sapanca’da konforlu ve şık bir evdeyiz
