Bir bitki düşünün: Kaya bahçelerinden saksılara, dikey bahçelerden evin çatılarına kadar pek çok yeri onunla şıklaştırabilirsiniz. İşte karşınızda sedum ailesi!
Sukkulent bir bitki olan sedumların dünyasına giriş yapmadan önce, sukkulentlerin karakteristik yapılarına kısaca bir göz atmak gerekir. Latincesini tam olarak Türkçe’ye çevirirsek ‘özsuyu taşıyan’ ya da ‘özsuyu ile dolu’ (biz bunu etli, dolu anlamında kullanıyoruz) anlamına gelir.
SUKULENTLERDE FOTOSENTEZ TERS İŞLER
Sukkulentlerin tümü özsuyu dolu olan, dokuları süngersi yapıda ücrelerden oluşur. Fizyolojik yapıları uzun kuraklık dönemlerinde yaşamlarını sürdürmelerini sağlar. Bu niteliklerini yaprak ve gövde yapılarına borçludurlar. Yeşil yapraklı bitkilere göre sukkulentlerde fotosentez olayı ters işler; gözenekleri gün içinde sıcaktan korunmak için kapanır ve yeşil yapraklı bitkilerin tersine karbondioksit emilimi gece sağlanır.
SUKULENTLERİN EN BİLİNEN ÇEŞİTLERİ
Sukkulentlerin çok zengin ve değişik yapıda 30 ailesi vardır; en çok bilinenler kaktüsler, sütleğenler, sabırlıklar ve sedumlardır. Sedumlar, bünyesinde 400 botanik türü barındıran, tek mevsimlik, çok yıllık olmak üzere genellikle yapraklarını dökmeyen, orman altları çalı diplerinde yetişen zengin bir türdür. Damkoruğugiller Crassulaceae ailesinden olan bu tür, yalnızca minik dekoratif yaprakları ve çiçekleriyle değil, çok ilginç işlevleriyle dikkat çeker.
SEDUM, DAMKORUĞU ADIYLA DA BİLİNİR
Eski çağlardan bu yana kimi köy evlerinin damları sedum türleriyle kaplamıştır; ülkemizde damkoruğu adını almasının nedeni de bu olmalı. Şimdilerde gündemde olan ekolojik binalar aslında atalarımız tarafından asırlardan bu yana uygulanmış. Son yılların yükselen trendlerinden olan ekolojik yapıların yapıların da çatılarına sedum türleri dikiliyor. Bu tür çatılar tam bir izolasyon işlevi görüyor.
KARADENİZ BÖLGESİNDE YAYGINDIR
Özellikle Karadeniz bölgesinde eski evlerde yaygın olarak bulunuyor. Ayrıca günümüzde çok moda olan dikey bahçe uygulamalarında da sedumların işlevi büyük. Bir diğer özellikleri de kuru duvarlarda (içine harç koymadan oluşturulan taş duvarlar) boşluk doldurmaları. Bu duvarlar yapılırken boşluklara yerleştirilen sedumlar zaman içinde çoğalarak çok dekoratif ve zengin bir görüntü sunuyor.
TAŞ BAHÇESİ İNCİLERİ
Bu zengin tür, kaya bahçelerinin de vazgeçilmezi. Sedumların tahminlerin üstünde meraklıları ve koleksiyonerleri var. Bu yüzden kendisine ‘taş bahçesi incileri’ de deniyor.
SEDUM ÖZELLİKLERİ
Neyi sever, neyi sevmez?
Dayanıklılık: Güneşi çok seven bu bitkiler yapılarına göre genelde soğuk ve sıcağa dayanıklıdır.
Toprak: Drenajı iyi olmak koşuluyla fakir toprakta da yetişir.
Bakım: Uzun kuraklık dönemlerine dayanıklı olduğu gibi ardı ardına çiçeklenir.
Hastalık ve düşmanlar: Aşırı nem mantar hastalığına neden olur. Yazın da güneş altında yapılan sulamalarda yapraklar lekelenir, sararır.
Saksıda sedumlar: Saksıda yetişen türler her toprak değişiminde kaktüs gübresi ister. Bu değişim en az iki senede bir olmalıdır. Kış aylarında ev içine alabilirsiniz, yine kış aylarında diğer sukkulentlerde olduğu gibi çok az sulama yapılmalı, bitki dinlendirilmelidir.
EN YAYGIN SEDUM TÜRLERİ
- Sedum lydium, kaya bahçelerinde çok şık durur.
- Sedum spectabile, genellikle eylülde çiçek açar. Kış aylarında gri yapraklarını döker ve ilkbaharda yeniden yeşerir. Çiçek renkleri pembe ve kırmızıdır.
- Sedum caricum ve Karadeniz dam koruğu adıyla bilinen endemik Sedum euxines.
- Sedum rubrotinctum’un yaprakları sonbahara doğru kırmızıya çalar.
Sukulent nedir ve nasıl bakılır? Sukulent bakımı püf noktalar
