“Budama ne zaman yapılır?”, “Budama nasıl yapılır?”, “Budama ne işe yarar?” soruları bahçe ve bitkilerle haşır neşir olan herkesin aklına gelen sorular. Bahçe ve bitkilerle uğraşan herkesin merak ettiği bir konudur budama. Peki ne zaman, nasıl yapılmalı? İşte altın kuralları…
BUDAMA NEDİR? NEDEN BUDAMA YAPILIR?
Budama nedir? Gerekli midir? Gerekli olduğunu savunanlar çoğunlukta elbet, aksini savunanların gerekçeleri ise bu işi doğanın ellerine bırakmak. O vazifesini zaten fazlasıyla yapıyor. Nasıl mı? Fırtına, rüzgar ne güne duruyor? Ağaçların çürümüş dallarını koparıp atmıyor mu? O zaman ne diye bitkilere zorla ben istediğimi dayatayım ki?
Bu görüş kısmen bir gerçeklik barındırsa da ancak ormanlık ya da ağaçların, çalıların çok sık olduğu korular için geçerli olabilir. Bir diğer doğa dışı görüş de kimi bitkilere şekil verme. Fransızların bahçıvanlık sanatına kazandırdığı ‘doğayı da ben denetlerim’ görüşü bu bitkilere koyun, kuş şekilleri verme gibi fantezi çalışmalar ortaya çıkarmış. Beğenmek serbest! Biz konumuza dönelim…
Budama nedir? Bitkilerin düzenli ve kuvvetli dal ya da yapraklara sahip olması ve yeniden kuvvetlenebilmeleri için yapılan işe budama denir.
Bitkilerimizi budama nedenleri:
- Kırılmış, aşınmış dalların temizlenmesi
- Meyve verimini arttırmak. Örneğin bağda üzüm, mor salkımda
çiçeklendirme artışını sağlamak. - Ağacın güneş ışığından yararlanmasını sağlamak.
- Çiçek veren bitkilerde çiçeklenmeyi, meyve üretimini arttırmak.
- Bitkiye kendi doğasına uygun şekil vermek.
BUDAMA NE ZAMAN YAPILIR?
Yaz aylarında çiçek açan bodur ağaç ve çalılar kış sonu budanır. Bu işlem yaz boyu bol çiçeklenme verecek olan körpe ve sağlıklı dalların oluşmasını sağlar.
Bunun tersi, ilkbaharda çiçeklenen çalılar (altın çanak, leylak gibi) çiçeklenmenin hemen ardından, ilkbahar sonu-yaz başı budanmalıdır. Bu bitkiler bir sene önce gelişen dallarda çiçek verirler. Eğer bu bitkileri diğerleri gibi kış sonu budarsanız o ilkbahar çiçek alamazsınız.
Evde yetiştirdiğiniz bitkilerin budanması ile ilgili detaylara “Çiçek bakımları ve çiçek özellikleri” sayfamızdan, istediğiniz çiçeğin bakımını inceleyerek ulaşabilirsiniz.
SARMAŞIKLAR NASIL BUDANIR?
Hanımeli ve yasemin, mor salkım ve begonvil: Bahçelerin vazgeçilmezi olan bu güzel bitkiler eğer düzgün olarak budanmazsa dikimi izleyen seneler giderek daha az çiçek verir. Çünkü iç kısımlarında oluşan sık ve birbirine dolanmış dallar bitkinin yeterli ışık almasını engeller. Bu bitkiler o sene oluşacak dallarda çiçek vereceğinden kış sonu, bir sene öncenin dallarını dışa bakan bir tomurcuk üzerinden kesin. Sağlam görünen, odunlaşmış ana gövde ve yan dallara dokunmayın. Ayrıca, çiçek vermeyen kuru dalları ve de özellikle bitkinin dip kısımlarında yoğunlaşanları dipten kesin. Bu dalların kimileri toprakla birleşince kök salmış olabilir. Onları dikkatle söküp bir
başka yere dikebilir ya da bir saksıda geliştirebilirsiniz.
Ortanca: Ortancalar bir sene öncesinin dalında çiçek verir. Çiçeklenme genellikle bir sene önce oluşan dalın ucunda gerçekleşse de kimi türlerde ortalarda da çiçeklenme görülebilir. Budama kış sonu yapılır. Çiçeklenme bir önceki ya da iki sene önceki dallarda oluştuğundan, bitkinin tümüne sıkı bir budama uygulaması yapmayın. O yazı çok az çiçekle geçirme riskiniz var. “Hiç budamasak ne olur?” derseniz, giderek küçülen ve azalan çiçeklenme gerçekleşir. Bir sene öncesinin dalları açık kahverengiye döner. En sağlıklı çözüm en eski ve odunlaşmış dalları dipten kesmektir. Dikkatle budarsanız başarılı olursunuz.
BUDAMA ALETLERİ NASIL TEMİZLENİR?
Saksılarınızı ve budama aletlerinizi dezenfekte etmek için 1 ölçü çamaşır suyuna 9 ölçü su ekleyip temizleyebilirsiniz.
Yaprak güzeli bakımı nasıl yapılır? Çoğaltma ve budamada püf noktalar
Torf nasıl yapılır? Kompost ile farkı nedir?
Kompost nasıl yapılır? Kompost nedir ve püf noktaları nelerdir?
