Bir inanç unsuru olarak evimizde yer verdiğimiz nazar boncuğu figürü farklı kültürlerde ne ifade ediyor? Ya da nazar boncuklarını nerede ve nasıl kullanırsak etkili olur? Evinize doğru “mavi” dokunuşlar yapmak için okuyun…
Hepimizin evinde bir şekilde bulunan objeler (gerek inanç, gerek popüler kültür, gerekse evrensel bakış açısı nedeniyle) aslında bilgi ve duygu birikimimizle bizlere neler söyler, çağrıştırırlar? Kısacası bizi ve bakış açımızı, psikolojimizi, aklımızı nasıl etkilerler? Bir inanç unsuru olarak evlerimizde bulundurduğumuz “nazar boncuğu” figürünün bizlere neler çağrıştırdığına ve ona nasıl anlamlar yükleyerek kodlamamız gerektiğine bakalım.
NAZAR BONCUĞU EVDE NEREYE ASILIR?
Farklı güçler taşıdığına inandığımız mavi boncukların (nazar boncuklarının) etkisini gösterebilmesi için evde nerede ve nasıl kullanılması gerekir?
- Evlerimizde yaşam alanımıza açılan ilk pencere, kapı ya da duvarda olmalı.
- Küçük de büyük de olsa yanında dikkat çekici bir nesnenin olmamalı (saat, saksı, resim, dantel…).
- Evrensel anlamda “kutlu” olduğuna aman nazar değmesin! inanıldığı için mümkünse asılmalı.
- Çarpıcı ve canlı lacivertin kendini göstermeli.
- Birleşik bir aksesuar olarak kullanılmamalı.
- Demir metal maddelerin yanında olmamalı.
- Çağlar boyu birçok inancın koruyuculuğunu üstlenmiş olan “nazar boncuklarının” tüm gücünü kullanarak daha huzurlu ve ferah bir ortamda yaşamanızı sağlayacaktır.
NAZAR BONCUĞU ETKİLERİ NELERDİR?
Peki, nazar boncuğunun hangi etkilerinin var olduğu düşünülüyor? Farklı inançlarda, farklı şekillerde karşımıza çıkıyor;
- İnsanın dışarıya açılan noktasıdır, penceresidir gözleri… Ve gözlerimizle hem iyiyi hem de kötüyü görebiliriz. İşte bu sebeple, içimizde olmasa da görmek istemesek de bazen “kötü” bakmamıza neden olan duygularımızın etrafa zarar vermesini önleyen nesneler olduğuna inanılır: Göz Biçimindeki Monşaklar’ın. (Göz biçimindeki boncuklar)
- “Albis” adı verilen ve ölümcül sonuçlar doğuran, genellikle doğum sonrası “al basmak” tabiriyle halk arasında bilinen çirkin bir yaratık olduğuna inanılan, her tür şekle girebilen bu varlığın tek korkulu rüyasıdır: Gökçe Muncuklar. (Mavi boncuk)
- Müslüman ve Hıristiyan toplumlarının yanı sıra, Budist ve Hindu toplumlarında da manevi anlam olarak ifade ediliş şekli ise “Kotaz” yani “Kutlu Nesne”dir.
NAZAR BONCUĞU NEDİR?
İç Mimar Gizem Uçkun Tiryaki, nazar boncuğu ile ilgili detayları şu şekilde anlatıyor;
Nazar boncuğu, insanı kem gözlerden koruduğuna inanılan boncuk. Tarih boyunca, çoğu kültürde ve dinsel inançta, göz figürü kötülükleri savan güçlü bir tılsım olarak kabul edilmiştir. Genelde nazar boncukları göz şeklinde olur. Göze aynı zamanda boncuk da denmektedir. Bu bağlamda bakıldığında kişinin dünyaya açılan penceresi gözdür ve göz her türlü, iyi ve kötü, düşüncelerin ilk çıkış noktası olarak kabul edilir. Bu yüzden bakışlardan, kötü gözlerden korunmak amacıyla emici özelliği olduğuna inanılan mavi renkli taşlar eskiden beri kullanıla gelmiştir. Ve son halini günümüzdeki çeşit çeşit nazar boncukları olarak almıştır. Şu an, gerek inanç gerek gelenek, gerekse de süs eşyası olarak pek çok kişi nazar boncuğunu günlük yaşantısında çok sık kullandığı yerlerde bulundurmaktadır.
Dünyada mistik kötü güçlere, kem gözlere karşı nazarlık en yaygın koruyucu olarak işlev görmüştür. Nazarlığa sadece İstanbul pazarlarında değil uçakların dış cephesinde ve çizgi romanlarda da rastlanıyor.
MİMARİDE NAZAR BONCUĞU
Anadolu’nun neredeyse tüm bölgelerinde geleneksel konut mimarisinde karşılaşılan süsleme unsurlarından birisi ve en yaygını “maşallah” yazılı levhalardır. İnşa edildikleri döneme göre değişen bu levhalar Arap harfleri ile oluşturuldukları gibi Latin harfleri ile de yazılmışlardır.
Süslemenin ötesinde bu levhaların bu kadar benimsenip kullanılmasında başka bir etmen daha yatmaktadır. Nazar olarak adlandırılan ve insana, hayvana, sahip olunan mülke, eşyaya dokunduğunda bozucu etkileri olduğu kabul edilen bakışlardan korunmak için nazarlık kullanmak eskiçağ topluluklarından itibaren varlığı bilinen bir uygulama olmuştur. Fakat günümüzde de iç mekan tasarımlarında da nazar boncuğu detaylarıyla sık sık karşılaşıyoruz.
Nergis ve petunya çiçeklerinin stres seviyesini düşürdüğü ortaya çıktı
