Evinizdeki biyolojik atıklardan kompost yaparak 18 gün gibi kısa bir zaman içinde kahverengi, bol humuslu, mis kokulu bir toprak elde edebilirsiniz.
KOMPOST YAPARKEN NEYE İHTİYACINIZ VAR?
Kompost yapımının en önemli kısmı karbon ve azot oranlarını doğru ayarlamaktır. Kompostu bir kova içerisinde balkon ya da bahçede yapabilirsiniz. En az 30 cm genişliğinde 40 cm derinliğinde kapaklı bir kova edinin. Kovanın altı hariç her yerine 10-15 cm aralıklarla delikler açın. Kovanız yer ile temas etmemeli, altına bir yükseltici koyun. Kovanın dibine eski topraklardan iki parmak yüksekliğinde yayın. Üstünü aşağıdakileri ekleyin:
Yaş maddeler: Yeşil taze yapraklar, biçilmiş çimler, otlar, çay posası, şekersiz kahve telvesi, filtre kahve posası, her türlü sebze artığı, elma, muz, patates, soğan kabukları…
Kuru maddeler: Kuru ağaç yaprakları, kuru dallar, kurumuş ağaçların dış kabukları, boya katılmamış karton mukavvalar, bitkilerinizin kuruyan yaprakları, ceviz, fındık, yer fıstığı, kestane, tuzsuz şam fıstığı kabukları, yumurta kabuğu.
KOMPOST YAPARKEN NELERİ KOYMAYIN?
Küçük bir alanda yapacağınız için turunçgil kabuğu, armut ve şeftali gibi meyveler koymayın. Asitlilik seviyesini artırır. Malzemeleri katmadan önce mümkün olduğunca küçük parçalara ayırın. Ayrıca malzemelerin oranlarına da dikkat edin.
Tüm malzemelerin oranlarının eşit olmasına dikkat edin. Karışım ne kupkuru ne de çok ıslak olmamalı. Her on günde bir defa birikimi alt üst edin. Çok kuru ise su serpin. Aşırı ıslak olursa sulanma olur ve kötü koku yapar. Eğer böceklenirse böcek ilacı sıkmayın. Böceklenme oluşumu hızlandırır. Bütün maddeleri zamanla yavaş şavaş ekleyerek 10 günde bir alt üst ederek devam edin.
İyi bir kompost yapmak istiyorsanız karışımı en az 10 ay bekletin. Sonrasında bir leğene boşaltın. Ufalayarak topakları giderin. Su ile ıslatıp 2 gün bekletin. Alt üst edin. Bir iki gün dinlendirin. Kompostunuz hazır.
BAHÇEDE KOLAY KOMPOST YAPIMI
Soru: Merhaba. Ben mümkün olduğu kadar çevreye karşı duyarlı olmaya çalışan bir okurunuzum. Doğal çöpleri geri dönüştürmek ve bitkilerime faydalı olması için bahçemde kompost yapmak istiyorum. Bunu en basit şekliyle nasıl yapabilirim. Yardımcı olursanız sevinirim. Teşekkürler.
Cevap: Bahçenizde yarı gölge ve tabanı toprak olan bir mekan belirleyin. Bu mekanı ahşap ile çevirebilirsiniz. Sonra bu noktaya bahçe ve mutfak artıklarınızı biriktirin. Birikintiniz bir metre yüksekliği geçmesin. Bu birikintiyi ara sıra karıştırıp havalandırarak ve ara ara su ile nemlendirerek olgunlaşmasını sağlayabilirsiniz.
ATMAYIN, KOMPOST YAPIN
Evsel atıkları doğayla dost hale getirmek, kompost yapmak hiç de zor değil! Üstelik bunun için bahçeniz olması da gerekmiyor. Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği en basit haliyle kompost yapımını bakın nasıl anlatıyor?
Doğada çöp yoktur. Çünkü doğa, her türlü ‘çöp’ünü dönüştürür. Türkiye’de pazar alışverişi yaygın olarak yapıldığından ve evde yemek pişirme alışkanlığı devam ettiğinden, mutfak çöpü ‘ıslak çöp’tür; yani içindeki organik atık miktarı fazladır. Bu çöp aslında potansiyel gübredir. Siz de mutfak atıklarınızı kompost yaparak çöplerinizi doğa için yararlı hale getirebilir; toprağınızı besin açısından zenginleştirebilir ve kendi gıdanızı yetiştirebilirsiniz. Bahçeniz yoksa, kompostu evinizde, apartmanınızın bahçesinde veya balkonunuzda yapabilirsiniz. Nasıl mı?
Yan taraflarında delik açılmış siyah veya koyu renk (güneş ışığını çekmesi kompostun ısınmasını kolaylaştırır) orta boy bir kovada kompost yapmaya başlayabilirsiniz. Kovanın altında oluşabilecek su için, altına bir tabak koymakta fayda var. Başlangıç için, kovanın içine bir miktar toprak, az miktar sebze atığı atmanız yeterli. Mutfak atıklarını her eklediğinizde komposta bir avuç talaş veya küçük parçalara ayrılmış kese kağıdı, mukavva, karton vb. koyarsanız kompostunuzun su problemi olmaz.
Kovanın üzerini mukavva veya kartonla örtebilirsiniz. Kovanın kapağını kapalı tutun ancak içindeki havanın ne çok ısınmasına, ne de içindeki malzemenin çok ıslak kalmasına izin verin. Kompost, her daim nemli bir sünger ıslaklığında olmalıdır. Kompostunuzun havasız kalmaması için ise her atık ekleyişinizde karıştırarak havalandırın. Evde küçük ölçekte uygulandığında, koku yapmaması açısından, yumurta, et, narenciye ve yağlı şeyler komposta atılmamalıdır.
Et ve süt atıkları kompostta zararlı mikroorganizmaların çoğalmasına sebep olabilir. Turunçgil kabuklarını ise kompostu asidik yapacağından, az miktarda ve ufalayarak atabilirsiniz. Daha sonra bu kompostu bitkileriniz için gübre olarak kullanabilirsiniz.
Keserek çoğaltabileceğiniz bitkiler: Çeliklerle çoğaltılabilen 10 bitki
Japon gülü ağacı bakımı nasıl yapılır? Saksı değişimi ve çoğaltma
Balkonda yetiştirilebilecek çiçekler – Bu 12 çiçek ile balkonlarınız renklensin
Çevre dostu ev dekorasyonu ve 10 adımda çevre dostu yaşam alanları
