Çök-tutun-kapan tekniği Afad’dan gelen SMS sonrası yeniden gündeme geldi. 12 Kasım 1999’da yaşanan Düzce Depremi’nin yıldönümünde,tüm Türkiye genelinde çök-kapan-tutun tatbikatı yapılacağı duyuruldu.
AFAD’ın gönderdiği SMS’te “12 Kasım 18.57’de deprem anı çök-kapan-tutun ülke tatbikatı yapıyoruz” ifadeleri yer aldı ve bir video paylaşıldı. Peki, çök-kapan-tutun nedir ve nasıl yapılır?
ÇÖK-KAPAN-TUTUN NEDİR?
AFAD internet sitesinde deprem anında eğer kapalı bir alanda, bina içindeyse yapılması gerekenlerle ilgili bilgilendirmesinde Çök-Kapan-Tutun tekniğine vurgu yapıyor. Ve Çök-Kapan-Tutun tekniğini şöyle özetliyor:
-Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK
-Başını ve enseni koruyacak şekilde KAPAN
-Düşmemek için sabit bir yere TUTUN
AFAD SMS’le gönderdiği aşağıdaki videoda da Çök, Kapan, Tutun tekniğinin detaylarını anlatıyor:
ÇÖK-KAPAN-TUTUN TATBİKATI NASIL YAPILACAK?
Ülke genelinde telefon, televizyon ve radyo ile cami ve belediye hoparlörlerinden duyurulacak anonsta, “AFAD tatbikat bilgilendirmesidir. Şu anda tüm ülkede deprem anı çök kapan tutun tatbikatı yapılmaktadır.” denilecek.
- Tatbikat kapsamında, mesajın duyulması halinde güvenli görülen bir yerde, sağlam bir nesnenin yanında ya da altında çökülecek.
- Sırt, pencerelere dönük şekilde kapanılacak, baş ve boyun, düşme ihtimali olan cisimlerden korunacak.
- Yatak veya oturma grubu gibi ağır ve büyük eşyalara tutunup beklenecek.
DEPREM ANINDA ÇÖK-KAPAN-TUTUN
Deprem süresince kendimizi nasıl koruyabileceğimizi videolu bir şekilde anlatan AFAD şu açıklamalarda bulunuyor:
Deprem anında ilk olarak yapanız gereken olabildiğince sakin kalmaya çalışmaktır. Eğer bina içinde isek depremi hissettiğinizde ayakta durmayın, balkon ve merdivenlere yönelmeyin, asansöre binmeyin, pencerelerden uzak durun.
Dprem anında çöküp sağlam bir nesnenin yanında durun. Özellikle sırtınızı pencerelere dönük bir şekilde kapanıp başınıza ve ensenize düşebilecek eşyalardan koruyun. Sarsıntı sona erene kadar sallanan nesne ile beraber hareket edebilmek için tutunun. Bu sırada diğer kolunuzun üzerinde yüzünüzü koyarak uçuşan kesimlerden gözlerinizi ve yüzünüzü koruyun.
Eğer deprem anında mutfakta iseniz ve yanan bir ocak varsa sarsıntı hissedilir hissedilmez önce Ocak’taki ateşi ve gazı kapatın sonra çök kapan tutun hareketini yapın. Eğer deprem anında mutfakta değilseniz ancak yanan bir ocak varsa sarsıntı hissedilir hissedilmez önce çök kapan tutun pozisyonunu alın. Sarsıntı geçtikten sonra Ocak’taki ateşi ve gazı kapatın.
Deprem anında doğru davranış şeklini hatırlayabilmek ve uygulayabilmek için tatbikat yapılması gerekmektedir. Çök kapan tutun pozisyonunu ihmal etmeyin.
DEPREM ANINDA BULUNDUĞUNUZ YERE GÖRE DAVRANIŞ BİÇİMLERİ
Deprem sırasında bulunduğunuz yere göre farklı davranış şekilleri uygulamanız gerekebilir. Deprem sırasında ev ve ofislerde davranışla ilgili genel yaklaşım devrilebilecek ağır ve yüksek cisimlerden, kırılabilecek camlardan, ağır ayna ya da asılı bitki gibi düşerek zarar verebilecek cisimlerden uzak durmak ve tercihen daha önce belirlediğiniz emniyetli yerlerde çök kapan tutun hareketini yapmaktır.
Alışveriş merkezleri gibi kalabalık yerlerde ki önemli tehditlerden biri İlk anda oluşabilecek paniktir. Bulunduğunuz yerde kalın, panik halinde çıkışlara koşmayın, üzerinize devrilebilecek raf gibi objelerle yüksek ve ağır cisimlerden uzak durun. Panik nedeniyle zarar görmeyeceğiz bir yerde iseniz çök kapan tutun hareketini yapabilirsiniz. Kesinlikle asansörleri kullanmayın.
Sinema-tiyatro stadyum, dini ibadet yeri gibi yerlerde önemli tehditlerden biri ilk anda oluşabilecek paniktir. Deprem olduğunu anladığınız anda ilk yapılacak şey, bulunduğunuz yerde kalmak, sarsıntı boyunca çıkışlara gitmemeye çalışmaktır. Ezilme riskinin olmaması halinde koltuk veya sıra önlerinde çök kapan tutun hareketini yapabilirsiniz.
Dışarıda iseniz binalardan, ağaçlardan, üst geçitlerden, köprülerden, elektrik direklerinden ve tellerinden uzak durun. Kaldırım ve bina kenarlarında bulunmanız halinde yukarıdan düşebilecek kiremit cam tabela sıva mozaik saksı gibi malzemelerden uzak durmaya çalışın. Açık bir noktada çök kapan hareketini yaparak yukarıdan düşebilecek cisimlere karşı başınızı koruyun.
Fiziksel engelli iseniz davranış fizikselin gelin seviyesi ile ilgilidir. Örneğin kendi başınıza hızla tekerlekli sandalyenin den ayrılıp emniyetli bir yerde çök kapan tutun hareketini yapabilecek daha sonra kendi başınıza tekerlekli sandalyenin de çıkabilecek durumdaysanız bu hareket önerilir. Bazı fiziksel engeller kişinin bu hareketi yapmasına izin vermeyebilir. Bu durumda emniyetli bir yerde tekerlekli sandalyenin tekerlekleri kilitlenmeli baş ve boyun bölgesi korunarak sarsıntının bitmesi beklenmelidir.
Hastanede yatan bir hasta iseniz çök kapan tutun hareketini yapamayabilirsiniz. Böyle bir durumda size zarar verebilecek ne sellerden korunmak için yastıkta yüzünüzü kapatıp sakin bir şekilde sarsıntının geçmesini bekleyin.
Yolda seyir halinde iseniz yavaş ve dikkatli bir şekilde aracınızı yolun kenarında çekin ve durun elektrik direk ve kablolarından ve diğer tehlikelerden uzak bir yer seçin. Sarsıntı bitene kadar araç içinde kalın sarsıntıdan sonra araç kullanmaya devam etmeniz halinde yoldaki çatlak ya da çöküntülere karşı tetikte olun.
Köprü altlarında ya da üzerinde veya tünel içinde durmayın. Kapalı otopark gibi yerlere park etmeniz halinde emniyetli yerler olarak araçların yanlarına yatmayı düşünebilirsiniz. Ancak bu hareketi trafiğe açık alanda yapmayın.
Depreme balkonda yakalanmanız halinde içeri girin ve en yakın emniyetli bir yerde çök kapan tutun hareketini yapın. Balkonda kalmayın, aşağı atlamaya çalışnayın.
Depreme merdivende yakalanmanız halinde en yakın kata ulaşmaya çalışın. En yakındaki emniyetli yerde çök kapan tutun hareketini yapın. Eğer ulaşamıyorsanız trabzanlara tutunarak çök kapan tutun hareketini yapın.
Depreme asansörde yaakandıysanız hemen en yakın katta inin ve emniyetli yerde çök kapan tutun hareketini yapın.
ÇÖK-KAPAN-TUTUN NEDEN ÖNEMLİ? NEDEN YAPILIR?
Peki, deprem anında Çök-Tutun-Kapan neden önerilir? Çünkü depremler çok büyük sarsıntılardır ve sabitlenmemiş her şey etrafınızdaki sert nesneler, eşyalar düşebilir, havaya uçabilir ve bu ciddi yaralanmalara neden olabilir. Çök-Tutun-Kapan ilk sarsıntı ile beraber kişilerin kendisini korumasına yardımcı olur. AFAD “Araştırmalar, çoğu yaralanmanın bina içinde hareket ederken veya dışarı çıkmaya çalışırken oluştuğunu göstermektedir” diyor.
- Depremler bir uyarı olmadan gelir. Bu nedenle deprem sizi düşürmeden önce sizin güvenli bir yere çökmeniz, başınızı, boynunuzu, yüzünüzü, gözlerinizi korumanız önemlidir.
- Bir deprem sırasında havaya fırlayan, düşen televizyon, cam, kitaplık gibi nesnelerin oldukça tehlikeli olduğu görülüyor. Çök-Kapan-Tutun tekniği ile bu riskler en aza indirilmeye çalışılıyor.
- Bu anlamda dış duvar ve pencerelerden uzak olmak önemli. Bir binanın dış duvarlarına yakın bölge, pencereler, cepheler ve mimari detaylar genellikle daha riskli ve yıkılmaya daha müsait olur. Bu tehlikeli bölgeden uzak durmak için içerideyseniz içeride, dışarıdaysanız dışarıda kalmak gerekir. AFAD bu konuda “Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı veya armatürü gibi üzerinize düşecek her tür eşyadan uzak durun. Sarsıntı başladığında yataktaysanız orada kalın. Üzerinize düşecek ağır bir eşya yoksa bir yastıkla başınızı koruyun; varsa en yakındaki güvenli alana geçin” diyor.
- Ayrıca, önceden evdeki bazı ağır eşyalarınızı sabitlemek de faydalı olur.
- Çök-Kapan-Tutun tekniği ile uçuşarak gelebilecek cisimlerden yüzün ve gözlerin korunması da hedefleniyor.
- Bu nedenle her artçı depremde de çök kapan tutun pozisyonunu alın.
DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER
KAPALI ALANDAYSANIZ;
- Önce kendi emniyetinizden emin olun.
- Sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını kontrol edin.
- Depremlerden sonra çıkan yangınlar oldukça sık görülen ikincil afetlerdir. Bu nedenle eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Hemen binayı terk edin.
- Dökülen tehlikeli maddeleri temizleyin.
- Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun.
- Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza doğru harekete geçin.
- Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçlarıyla size yapılacak uyarıları dinleyin.
- Cadde ve sokakların acil yardım araçları için boş bırakın.
- Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girilmemelidir. Artçı depremler sırasında da ana depremde yapılması gerekenler yapılmalıdır.
AÇIK ALANDAYSANIZ;
- Çevrenizdeki hasara dikkat ederek bunları not edin.
- Hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından uzak durun.
- Önce hemen yakın çevrenizde acil yardıma gerek duyanlara yardım edin.
- Sonra mahalle toplanma noktanıza gidin.
- Yardım çalışmalarına katılın. Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere -yaşlılar, bebekler, özürlüler- yardımcı olun.
YIKINTI ALTINDA MAHSUR KALDIYSANIZ;
- Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.
- Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size ulaşmak için çaba gösterecektir.
- Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol altında tutun.
- El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, zemine vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın.
- Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.
Hayat üçgeni nedir, nasıl oluşturulur? Deprem anında dikkat!
