Kardelen çiçeği bakımı ile ilgili püf noktaları biliyor musunuz? Bahçelerin asil kızı kardelen çiçeği kış mevsiminin en narin, en zarif bitkilerinden biridir.
Karların altından yüzünü gösteren kardelen, narin ve kırılgan görünmesine rağmen çok güçlüdür. Asil duruşuyla kışın en soğuk zamanlarında bahçenin en sadık dostudur.
KARDELEN NEDİR?
Kardelen (Galanthus) kışın en soğuk günlerinde bembeyaz çiçekleriyle saksıları süsleyen soğanlı bir bitkidir. Kardelen, karın toprakla buluşmasıyla kendini gösterir. Kelime anlamı olarak “ kara benzeyen süt çiçeği” de denmektedir. Kar beyazı çiçeğiyle büyüler. Nergisgillere ait bir türdür. Botanikçiler soğanlı menekşe olarak isimlendirir. Yine botanik bilimindeki adıyla Galanthus Nivalis olarak isimlendirilmiştir. Kar dışında su üstünde de yaşayabilmekte ve çiçek açabilmektedir.
KARDELEN BAKIMI
Kum ve humusça zengin toprakta yetiştirebilirsiniz. Bahçenizin güneşli ya da yarı gölge bir bölümünde yetiştirebilirsiniz. Ocak sonundan nisana kadar çiçeklidir. Soğuğa oldukça dayanıklıdır. Güzel çiçeklerini karın altındayken bile gizlemez. Her üç yılda bir yerlerinden sökün ve yavru soğanları ayırın. Aksi durumda çiçeklenmesi azalır. Soğanların bozulduğunu fark ettiğiniz zaman topraktan çıkarın ve alandan uzaklaştırın.
SOĞUĞA KARŞI EN DAYANIKLI BİTKİLERDEN BİRİ
Baharın mis kokulu, yazın rengarenk çiçeklerini özlediniz bile belki. Ama önümüz kış. Soğuk günler bizi bekliyor. Ve imdadımıza soğuk seven türler yetişiyor. Bunların başında da, asil duruşuyla bahçeye, saksıya heykelsi bir hava katan soğuğa karşı en dayanıklı bitkilerden kardelen geliyor. Kar, fırtına ona vız geliyor.
Eksi 15 dereceye kadar dayanıp, gelişim gösterebilir. Genellikle yüksek yerleri seven kardelen, ocak ayından mart sonuna kadar çiçek açıyor ve arılarla tozlaşıyor. Baş aşağı duran çiçekler, sahip oldukları nektarla arıları kendilerine çekiyor ve arılar nektarı almak için çiçeğe değdiklerinde kavuniçi renkli polenlerini döküyor.
KARDELEN ÇİÇEĞİ BAKIMI: TOPRAK SEÇİMİNE DİKKAT
Kardelen çiçeği baharın habercisi olarak da bilinmektedir. Kökleri soğuk ve serin ortamı sever. Soğuk, ıslak ve nemli topraklarda yetişmeyi sever. Yine bol nemli, humuslu , mineral bakımından zengin topraklarda yaşamak ister. Ocak ayından mart sonuna kadar hava sıcaklığı eksilerde dahi olsa yaşayan bir çiçektir. Bu kadar dayanıklı gözükmesine karşın çiçeğine dokunulmasından hoşlanmaz. Bitki küsebilir.
KARDELEN ÇİÇEĞİ SULAMA
Çok sulanma ihtiyacı yoktur. Bakımı kolay bitkilerden biridir. Yazları daha çok sulanmaya ihtiyacı vardır. Çinkü kökleri nemi sever. Toprağı çok kuru bırakılmamalıdır. Ama bu bitkiyi çamur içinde bırakmak anlamına gelmez. Yinede sulama yapmadan önce mutlaka toprak dibi bir tahta çubuk yardımıyla ıslak mı değil mi diye kontrol edilmelidir. Çok fazla sulama soğanlarını çürütebilir. Az sulamada ise soğanların kurumasına neden olabilirsiniz.
Kökler soğuk sever. Fakat sulama yaparken oda sıcaklığında dinlendirilmiş su verilmesi çok önemlidir. Yılda bir defa kardelen çiçeğine besin verilebilir. Böylelikle bitki daha güzel ve verimli şekilde açabilir.
KARDELEN ÇİÇEĞİ TOPRAĞI NE SIKLIKLA DEĞİŞTİRİLMELİ?
Eğer saksıda bakım sağlanıyorsa ve herhangi bir olumsuz durum yoksa yılda iki kere toprak değişimi yapabilirsiniz. Toprak değiştirmediğiniz süreçte besinle desteklemek önemlidir.
IŞIK İHTİYACI
Kardelen çiçeği dolaylı ışık almak ister. Hava akımına maruz kalmaktan hoşlanmaz. Çünkü çiçeği çok narindir ve hemen etkilenir.
KARDELEN NE ZAMAN ÇİÇEK AÇAR?
Kardelen çiçeği baharın müjdecisidir. Baharın gelmesiyle birlikte çiçeklerini açmaktadır. Türüne göre kış başında ve ortasında çiçeklenme gösterir. Sonbahar sonu ve ilkbahar başında çiçeklerini bize gösteren türleri vardır. Kardelen, ocak ayından mart sonuna kadar çiçek açıyor.
KARDELEN ÇİÇEĞİ NEREDE YETİŞİR?
Kardelen çiçeği ülkemizde güneydoğu anadolu ve kuzey bölgemizde rahatlıkla yetiştirilebilmektedir. Galanthus elwesii adlı kardelen türü 1874 yılında İzmir’de dağlık bölgelerde bulunmuştur.
Buradaki çalışmalardan sonra kardelen çiçeğinin ülkemizde 10’a yakın türü daha keşfedilmiştir. Ülkemizden ihraç edilen bitkiler arasında yer almaktadır.
KARDELEN NASIL ÇOĞALTILIR?
Kardelen çiçeği bakımı doğru yapılırsa, kökten ayırma yöntemi ile çoğaltılabilir. En zahmetsiz yöntemdir.
Çoğaltmak için en uygun ay Nisan ayıdır.
KARDELEN ADI NEREDEN GELİYOR?
Kardelen Latincede Galanthus olarak anılıyor. Galanthus ismi, Yunancada süt anlamına gelen ‘gala’ ve çiçek anlamına gelen ‘anthos’ kelimelerinin birleşmesinden ortaya çıkmış. İsim, süt gibi beyaz anlamında kullanılmış.
Dünya genelinde 18 türü bulunan kardelenin ülkemizde sekiz türe ait 15 alt türü bulunuyor. Yani ülkemiz, doğal kardelen türleri bakımından dünyanın en zengin bölgelerinden biri. Yurdumuzda en sık görülen kardelen türlerinden biri, Galanthus Elwesii. Büyük kardelen ya da Toros kardeleni de deniyor. Kuzeybatı, Batı, Güneybatı Anadolu’da yayılış gösteriyor. Yarı gölge ve gölge yerleri seven bu tür 10-15 santimetre uzunluğunda ve 2-3 santimetre genişliğinde. İki tane grimsi yeşil yaprağı var. Bunun dışında Galanthus nivalis’e (adi kardelen) sıkça rastlanıyor.
KARDELEN ÇİÇEĞİ NELERİ SEVER, NELERİ SEVMEZ?
Kardelen çiçeği bakımı ile ilgili bu detaylara dikkat:
- Çok yıllık, soğanlı bir bitkidir.
- Bakımı zor değildir. Fazla kapris yapmaz. Çiçek tarhları, ağaç altları ve saksılarda rahatlıkla yetiştirebilirsiniz. Bir saksıya fazla sayıda soğan dikebilirsiniz. Açtıklarında harika görüneceklerdir.
- Toprağının geçirgen olması şarttır. Fazla nemden pek hoşlanmaz. Kum ve humus karışımı toprak, onun için idealdir. Fazla nemli ortamlarda çiçeğinizde gri küf hastalığı oluşabilir. Mantar ya da küf oluştuğunda bitkinizi hemen sökün. Böylece diğerlerine de yayılmasını engellemiş olursunuz.
- Kış bitkisi olsa da, güneş gören ya da yarı gölge alanları tercih eder.
- 20-25 santimetre boylanma yapar. Kayışa benzeyen yaprakları ve ucu yeşil olan küçük beyaz çiçekleri vardır. Çiçekler solduktan sonra da sıvı gübre vermeniz doğru olur.
- Tohumlarını toprağa serperek ya da yavru soğanlarını dikerek üretebilirsiniz. Soğanlarını yaz sonunda dikebilirsiniz.
- Her üç yılda bir kardeleni topraktan sökerek ve yavru soğanlarını ayırıp çoğaltma yaparak çiçeklenmesinin ömrünü uzatmış olursunuz.
Kasım ayında bahçede yapılacaklar: İşte 13 madde
