Frezya çiçeği, Iridaceae (Süsengiller) familyasının bir cinsidir. Çeşitli renklerde, katmerli, katmersiz 14 ana türü olan bir bitkidir. Frezya çiçeği güzel görüntüsü ve eşsiz kokusuyla bilinir.
Wikipedia, Frezya hakkında Alman botanikçi ve doktor olan Friedrich Freese’den ismini aldığını söylüyor.
FREZYA BAKIMI NASIL OLMALI?
Freazya serin havaları sever. Yaz mevsiminde çiçeklerini kurutur. Fakat soğanlı kök yapısı nedeniyle bir sonraki sene kendiliğinden yeniden çiçeklerini açar. Ayrıca yavru soğanlar üreterek kendini çoğaltabilen bir bitkidir.
Yaz döneminde soğanları uyku halinde bekler. Soğanları katmanlı değildir. Sadece yumru kök yapısı olduğu için soğan denir. Fakat aslında frezya kökü “Korm” dur.
Her çiçeklenme zamanında soğan ne kadar kendini geliştirirse bitkide bir sonraki yıl ona göre fazla sayıda çiçek açar.
FREZYA ÇİÇEĞİ ANLAMI
Frezya çiçeği anlamı umut, sevgi ve neşedir. Ülkemizde arpa çiçeği olarakta bilinmektedir.
FREZYA ÇİÇEĞİ ÖZELLİKLERİ
Güney Afrika kökenli frezya, soğanlı türlere giren bir bitkidir. Yörenin yüksek dağ eteklerinde doğal olarak yetişen 6 türü olmasına karşın, melez türleri 30’u aşmıştır. Bu sayı meraklı üreticilerin çabalarıyla gün geçtikçe artmaktadır.
Bir saksı ve bahçe bitkisi olmasına karşın, kesme çiçek olarak çok sevilir. Bu amaçla üretimi de giderek yaygınlaşmaktadır. Ülkemizde sonbaharda alıp dikebileceğiniz ilkbahar soğanları arasında sayılmakla birlikte, ilkbaharda dikilen yaz soğanları arasında da yer alır. Frezya, doğrudan bahçeye dikileceği gibi saksı bitkisi olarak da önerilir.
Melezleri -ki satışa sunulanlar çoğunlukla bu sınıfa girer- beyazdan mora, yalın kat olandan katmerli olanlara kadar pek çok değişik renk ve biçim skalası sunar. Örneğin, Freesia lactea beyaz ve kokuludur. Freesia corymbosa sarı çiçekli ve kokuludur. Bu ikisi botanik frezyalardır. Genelde bir ilkbahar çiçeği olduğu için ekim ayının sonuna kadar yerine dikilmeleri gerekir.
FREZYA SOĞANI (ARPA ÇİÇEĞİ)
İyi ve güçlü yapılanmış bir frezya soğanının çıkardığı çiçek sapı biraz yükseldiğinde iki üç ayrı çiçek sapına ayrılır ve her birinde birçok çiçek sırasıyla açar.
FREZYA BAKIMINDA EN ÖNEMLİ NOKTA SICAKLIK
Frezya bitkisinin gelişmesi ve çiçek verebilmesi için en önemli faktör sıcaklıktır. Sıcaklık çok yüksek olursa çiçeklenmede gecikme görülür. Bitki uzayıp fazla yaprak oluşturur ancak çiçeklenme olmaz. Eğer sıcaklık uzun süre yüksek kalırsa hiç çiçeklenme olmaması da söz konusu olabilir. Bu nedenle serin havalarda sağlıklı bir gelişim gösterir.
FREZYA ÇOĞALTMA NASIL YAPILIR?
Frezya tohumla ya da soğanlı kökleri sayesinde çoğaltılabilir. Ektiğiniz soğanlar çiçek soğanlarını oluşturana kadar toprak hafif kurudukça sulayabilirsiniz.
Bitkinizin yaprakları tam olarak çıkana kadar bu sulama sürdürülmelidir. Yapraklar sarardığı anda ise sulama tamamen kesilmelidir. Eğer hemen filizlenmezse çimlenmek için ilkbahar dönemini bekliyor olabilir. Bu dönemde sabırla beklemenizde fayda var.
İki üç senede bir soğanlar bölünebilir ya da birkaç dalda çiçek kurumaya bırakılıp tohum alınabilir. Ne var ki, tohumdan çoğaltılan bitki ancak 3 sene sonra çiçek verir. Tohumlar paketlenmiş olarak da satılır. Aynı kural tüm soğanlı bitkilerin tohumla yetiştirilmesinde geçerlidir. Çiçeklenme ancak besin deposu olan soğanın olgunlaşmasıyla gerçekleşir, bu da zaman ister.
FREZYA ÇOĞALTMA PÜF NOKTASI
Toprak geçirgen dokulu, yumuşak yapıda ve humuslu olmalıdır. Sadece doğal gübre karıştırılıp soğanlar ortalama 15 cm mesafe ile 5cm kadar derine gömülür.
İç mekanda sıfırdan yetiştirilmesi çok zordur. Dış mekanda özellikle saksıda yetiştirilmesi kokusunu daha rahat duymanızı sağlar. Ama evde yer vermek isterseniz çiçeklerini açtıktan sonra bakımını sağlayabilirsiniz.
SAKSIYA DİKİMİ NASIL YAPILMALI?
Drenajı sağlanmış, temiz, 13 santimetre çapında bir saksı alın. Saksıya hafif kumlu bahçe toprağı koyun. İçine 6 adet frezya soğanı dikebilirsiniz. Saksı büyüdükçe soğan adedini de aynı oranda artırabilirsiniz. Dikerken, soğanın boyu kadar gömün ve aynı ölçekte üstünü kapatın. Filizler belirdikten sonra aydınlık bir alanda koruyun. İlk çiçek sapları belirince soğanlı bitkiler besini ya da yavaş eriyişli çiçekli bitki gübresi verebilirsiniz. Güneşli ve iç mekanlarda çiçekler çok çabuk solar; tıpkı laleler gibi. Daha uzun süren çiçeklenme elde etmek için saksıyı yarı gölge ve çok ısı almayan bir alana yerleştirin.
NOT: Bahçesi olan frezya tutkunlarına uzmanından dikim önerisi: Sonbahar başında önceki sayfada önerdiğimiz gibi dikim işlerini gerçekleştirin. Saksıyı derin bir kumun içine gömün. Saksının yüzeyi kumun üstünde kalsın ve sulayın. Sonbahar sonu ilk filizler belirince kumdan çıkarın ve aydınlık serin bir alana yerleştirin.
BAHÇEYE DAVET ETMEK İÇİN
Frezya don olaylarını, hatta 5 derecenin altındaki sıcaklıkları sevmez. Bu nedenle bahçenin güneye bakan, korunaklı bir yerine, 15-20 santimetre aralıklarla, önceki sayfada anlattığımız şekilde dikebilirsiniz. Dikim çukuruna kum koymanızı tavsiye ederiz. Genellikle özel bir bakım istemez. Ancak kuru geçen sonbaharda ekstra sulanmak ister. Bahçede yetişen türler ortamını çok severse her sene artarak çoğalır.
ÇİÇEKLENME SONRASI KORUMA
Solan çiçek sapını kesin. Yapraklar kuruyuncaya kadar soğanları saksıdan sökmeyin. Hatta gelecek seneki besin rezervi için çiçek solduktan sonra da çiçeklenme besinini birkaç kez verin. Yapraklar tamamen solduktan sonra ister gölge bir alana çekin, ister soğanları gelecek sonbaharda dikmek için temizleyip bir kağıda sarıp serin ve rutubetsiz bir yerde koruyun. Bahçedekiler için bir şey yapmanıza gerek yok; onlar başlarının çaresine bakarlar. Yaz soğanları arasında görüp dikmeyi düşünürseniz bir iki hafta buzdolabının sebzeliğinde tutun. Sonra olabildiğince serin bir alana dikin. Aşırı sıcak ve güneş çiçekleri hemen soldurur.
PÜF NOKTA: Vazoda dalın üzerindeki ilk salkım çiçeği hemen solar. Onu dibinden kesin. Diğerleri ardı ardına açar. Saksı bitkinizde de aynı kuralı uygulayabilirsiniz.
Güzel kokulu çiçekler: 19 farklı çiçek ile her yer mis gibi koksun
