Taşınırken ya da bir yenisiyle değiştirirken eskiyen beyaz eşya ve elektronik cihazları ne yapmalı sorusuyla sıkça karşılaşırız. Sorunun cevabı ise pek çok önemli konuyu da gündeme getiriyor.
Eski bilgisayarlar, modası geçmiş televizyonlar ya da geri kalmış teknoloji ürünü beyaz eşyaları ne yapacağınız konusunda tereddütünüz varsa çöpe atmadan önce diğer seçenekleri değerlendirmek akıllıca bir çözüm.
Kullanılmayan, eskiyen cihazları ne yapmalı?
Önünüzde iki seçenek var: Yeniden kullanmak ya da geri dönüştürmek. Cihaz çalışır durumdaysa yeniden kullanmak çok daha iyi bir seçenek. Çünkü yenilemek geri dönüşümden daha kolay bir uygulama. Eski cihazların geri dönüşümünde yüksek miktarda enerji kullanıldığından maliyeti de artar. Çalışan cihazları yeniden kullanım için bağışlayabilir veya takas edebilirsiniz. Ancak kırık bir elektronik cihazdan kurtulmanın en zahmetsiz yolu geri dönüşüm. Bu çok yeni bir endüstri olsa da birçok elektronik üreticisi
geri dönüşüm programlarını hizmete sunuyor.
Ne kadar tehlikeliler?
Artık pek çok ülkede kurulan atık tesisleri ile eskiyen cihazların insan sağlığını tehlikeye düşürmesi önleniyor ve geri kazanımla kimi değerli madenler yeniden ekonomiye kazandırılıyor.
Bozuk televizyon ve aküler: Yüksek miktarda kurşun içerir. Çocuklarda beyin hasarı ve üreme bozuklukları yapıyor (Bir bilgisayar 2-4 kg Pb içeriyor).
Monitör ve televizyon tüpleri: Yüksek oranlarda kurşun, baryum, fosfor gibi ağır metaller içeriyor. Güvenlik önlemi almadan yapılan işlemler insan, toprak ve yeraltı suları için tehlike yaratıyor.
Pil, ampul, termostat: İçindeki civa miktarı düşük olsa da yeterince zehirli. Beyin ve böbreklere zarar veriyor. Anne sütüyle bebeğe geçebiliyor. Eski tıbbi cihaz ve mobil telefonlarda da civa bulunuyor.
Buzdolabı: Ozon içerir. Böbrekte birikerek insanı zehirler.
~
Neden?
Televizyonlar “çok zehirli maddeden oluşan cihaz” sınıfına girer ve atıldığı yerde uzun kalırsa o kadar da çok toksik madde açığa çıkarır. Bugün atıkların yaklaşık yüzde 75’ini bu tip televizyonların oluşturduğu düşünülürse, geri dönüşüm, çevre ve sağlık için olumlu sonuçlar getiriyor. Evinizde ne kadar elektronik cihaz var hiç düşündünüz mü? Araştırmalar bugün standart bir evde yaklaşık 24 adet cihaz olduğunu ortaya çıkarıyor. Bu da evde milyon ton zehirli atığın tutulduğunun göstergesi. Eskiyen cihazları değerlendirmek için acil çözümlere ihtiyaç duyan devlet, yerel yönetim, üretici ve perakendeciler bu ekipmanların geri dönüşümünü ve yeniden kullanımını sağlıyor. Bugün gelişmiş ülkelerde bilgisayar, televizyon ve beyaz eşya üreticileri ve perakendeciler kendi sistemlerine göre eskiyen cihazları yenisiyle değiştirmek için takas kampanyaları düzenliyor. Birçok devlet ömrünü tüketmiş cihazlarla ilgili yeni kullanım yönetmeliklerini hayata geçirmiş durumda.
Atmayın, bağışlayın
•Maltepe Belediyesi’nin Sosyal Hizmetler Bölümü’nü arayarak bilgi alabilirsiniz. Yetkililer kullanılabilir olduğunu kontrol ederek cihazları anında ihtiyaç sahibine ulaştırıyor.
Tel: (216) 417 83 43
• Sarıyer Belediyesi’nden Sosyal Yardım İşleri: [email protected] adresine mail yoluyla başvurduğunuzda gerekli bilgileri alabiliyorsunuz.
• Beyoğlu Belediyesi için Sosyal İşler Müdürlüğü’nü aramanız yeterli.
Tel: 444 01 60.
• Kadıköy Belediyesi’nin Kültür ve Sosyal İşle Müdürlüğü bağışlarınız konusunda dilediğiniz anda size yardımcı oluyor. Ayrıca düzenledikleri yardım kampanyalarına da katılabilirsiniz.
Tel: (216) 545 50 00.
•Bakırköy Belediyesi’nin Yardım Sandığı birimi tüm sosyal yardımlar için hizmet veriyor.
Tel: (212) 543 91 60.
Türkiye’de durum
Çevre Bakanlığı bozuk bilgisayar, cep telefonu, ömrünü tamamlamış televizyon ve buzdolaplarını ücretsiz olarak evlerden toplama kararı aldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı evlerde kullanılan ekonomik ömrünü tamamlamış elektrikli ve elektronik cihazların insan sağlığına büyük tehdit oluşturduğu gerekçesiyle yeni bir “atık” yönetmeliği taslağı hazırladı.
Taslak, bilgisayar, monitör, televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi, cep telefonu ve bunun gibi ev, ofis ve endüstride kullanım alanı bulan, yararlı ömrünü tamamlamış veya arıza nedeniyle daha fazla kullanılamayan, tamiri mümkün olmayan aletlerin atık merkezleri tarafından ücretsiz toplanmasını öngörüyor.
